Skarżysko powalczy o środki na realizację dużego projektu o charakterze inwestycyjno-społecznym z Programu „Rozwój lokalny” finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014-2021.Program „Rozwój lokalny” skierowany jest do małych i średnich miast wskazanych w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jako ośrodki z najtrudniejszą sytuacją społeczno-gospodarczą w kraju. Są to zarówno mniejsze – liczące kilkanaście tysięcy mieszkańców – jednostki, jak i miasta o znaczeniu subregionalnym zamieszkiwane przez 100, a nawet ponad 200 tysięcy osób. Celem Programu jest wsparcie samorządów w wypracowaniu i wdrożeniu zrównoważonego oraz systemowego podejścia do rozwoju lokalnego, a co za tym idzie do ograniczenia negatywnych zjawisk rozwojowych i podniesienia standardu życia mieszkańców.
Projekty zgłaszane do programu mają stanowić odpowiedź na problemy obserwowane w mniejszych polskich miastach, sprzyjając wzmocnieniu spójności społecznej i gospodarczej, co w konsekwencji prowadzić ma do poprawy standardu życia mieszkańców. Projekty muszą być nakierowane na podniesienie poziomu kompetencji i jakości świadczonych usług oraz odpowiedzialności administracji lokalnej (budowa zaufania obywateli do władz samorządowych). Dodatkowym aspektem projektów ma być ponadto promowanie współpracy z państwami-darczyńcami. Realizowane przedsięwzięcia obejmować będą dwa zakresy tematyczne: A. Rozwój lokalny i ograniczanie ubóstwa oraz B. Dobre zarządzanie, odpowiedzialne instytucje, transparentność.
Konkurs organizowany przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju rozpoczął się 6 maja 2019 r. Nabór wniosków prowadzony jest dwuetapowo. W ramach pierwszego etapu Wnioskodawcy składali zarysy projektów, czyli wstępne, ogólne koncepcje ich realizacji. Na dodatkowe punkty na etapie oceny merytorycznej mogły liczyć 122 samorządy, które w największym stopniu tracą funkcje społeczno-gospodarcze i tym samym wymagają szczególnego wsparcia (ich wykaz zawarto w Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju).
Do programu zgłoszono 213 zarysów projektów. Na podstawie rekomendacji ekspertów oceniających podjęto decyzję o wyborze 54 zarysów projektów do II etapu naboru (na podstawie ocen 3 niezależnych ekspertów, istotne znaczenie przy ich ocenie wniosku miała skala negatywnych zjawisk występujących w danej gminie, prawidłowa diagnoza występujących problemów i ich przyczyn, a także koncepcja proponowanych zmian). Na liście tej na miejscu 11. znalazł się projekt złożony przez Gminę Skarżysko-Kamienna pt. "Ewolucja zamiast rewolucji - holistyczna i długofalowa zmiana paradygmatu zarządzania miastem Skarżysko-Kamienna". W zarysie projektu przedstawiona została koncepcja rozwoju naszego miasta. - Przywrócenie dawnej funkcji miasta, jako dużego ośrodka przemysłowego, jest obecnie niemożliwe i niepożądane z uwagi na strukturę demograficzną i trendy gospodarcze. W związku z tym celem głównym projektu jest stopniowa transformacja z pozycji miasta średniego, niedostosowanego do sytuacji społeczno-gospodarczej, w miasto mniejsze, przyjazne szczególnie seniorom i młodzieży, atrakcyjne gospodarczo dla sektora MŚP jako sprawnie zarządzane i prowadzące dialog z mieszkańcami” - czytamy we wniosku. Na liście wybranych zarysów projektów - obok naszego miasta - znalazły się również trzy inne JST z terenu naszego województwa: Ostrowiec Świętokrzyski (na miejscu 5.), Starachowice (na miejscu 31.) i Busko Zdrój (na miejscu 50.).
Teraz samorządy, których aplikacje wytypowano w pierwszym etapie naboru (a więc i Skarżysko-Kamienna) opracują kompletne propozycje projektów – wnioski wraz z Planami Rozwoju Lokalnego oraz Planami Rozwoju Instytucjonalnego. Samorządy będą miały przynajmniej pół roku na przygotowanie swoich wniosków. Na tym etapie samorządy będą mogły liczyć na wsparcie doradcze ekspertów ze Związku Miast Polskich, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych oraz OECD.
Ostatecznie dofinansowanie otrzyma około 15 kompleksowych projektów. W trakcie ich realizacji wypracowane mają zostać narzędzia i rozwiązania, które następnie będą mogły być wdrożone również w innych samorządach, stanowiąc model rozwoju dla małych i średnich miast. Dofinansowanie wyniesie od 3 do 10 mln EUR brutto i pozwoli zabezpieczyć do 100% kosztów kwalifikowalnych (oznacza to, że zwycięskie projekty trafią do realizacji bez konieczności zabezpieczania w budżecie JST tzw. wkładu własnego). Projekty zostaną zrealizowane do 30 kwietnia 2024 roku.
Do programu zgłoszono 213 zarysów projektów. Na podstawie rekomendacji ekspertów oceniających podjęto decyzję o wyborze 54 zarysów projektów do II etapu naboru (na podstawie ocen 3 niezależnych ekspertów, istotne znaczenie przy ich ocenie wniosku miała skala negatywnych zjawisk występujących w danej gminie, prawidłowa diagnoza występujących problemów i ich przyczyn, a także koncepcja proponowanych zmian). Na liście tej na miejscu 11. znalazł się projekt złożony przez Gminę Skarżysko-Kamienna pt. "Ewolucja zamiast rewolucji - holistyczna i długofalowa zmiana paradygmatu zarządzania miastem Skarżysko-Kamienna". W zarysie projektu przedstawiona została koncepcja rozwoju naszego miasta. - Przywrócenie dawnej funkcji miasta, jako dużego ośrodka przemysłowego, jest obecnie niemożliwe i niepożądane z uwagi na strukturę demograficzną i trendy gospodarcze. W związku z tym celem głównym projektu jest stopniowa transformacja z pozycji miasta średniego, niedostosowanego do sytuacji społeczno-gospodarczej, w miasto mniejsze, przyjazne szczególnie seniorom i młodzieży, atrakcyjne gospodarczo dla sektora MŚP jako sprawnie zarządzane i prowadzące dialog z mieszkańcami” - czytamy we wniosku. Na liście wybranych zarysów projektów - obok naszego miasta - znalazły się również trzy inne JST z terenu naszego województwa: Ostrowiec Świętokrzyski (na miejscu 5.), Starachowice (na miejscu 31.) i Busko Zdrój (na miejscu 50.).
Teraz samorządy, których aplikacje wytypowano w pierwszym etapie naboru (a więc i Skarżysko-Kamienna) opracują kompletne propozycje projektów – wnioski wraz z Planami Rozwoju Lokalnego oraz Planami Rozwoju Instytucjonalnego. Samorządy będą miały przynajmniej pół roku na przygotowanie swoich wniosków. Na tym etapie samorządy będą mogły liczyć na wsparcie doradcze ekspertów ze Związku Miast Polskich, Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, Norweskiego Związku Władz Lokalnych i Regionalnych oraz OECD.
Ostatecznie dofinansowanie otrzyma około 15 kompleksowych projektów. W trakcie ich realizacji wypracowane mają zostać narzędzia i rozwiązania, które następnie będą mogły być wdrożone również w innych samorządach, stanowiąc model rozwoju dla małych i średnich miast. Dofinansowanie wyniesie od 3 do 10 mln EUR brutto i pozwoli zabezpieczyć do 100% kosztów kwalifikowalnych (oznacza to, że zwycięskie projekty trafią do realizacji bez konieczności zabezpieczania w budżecie JST tzw. wkładu własnego). Projekty zostaną zrealizowane do 30 kwietnia 2024 roku.
Dla miast, które nie uzyskają dofinansowania, przewidziano dodatkową możliwość sięgnięcia po fundusze. Będą się one mogły ubiegać o środki na sfinansowanie działań na rzecz poprawy standardów dostępności zgodnie z założeniami programu Dostępność Plus (maksymalna wartość dofinansowania jednego projektu to 100 tys. PLN). Powyższe oznacza, że w praktyce Skarżysko-Kamienna ma już zagwarantowaną ww. kwotę na realizację "małego projektu" - według założeń przedstawionych przez Urząd Miasta za ww. środki wybudowane zostanie bezpieczne przejście dla pieszych, wprowadzony zostanie system zapowiedzi głosowych w autobusie najczęściej użytkowanym przez seniorów, a także zorganizowane zostaną miejskie rozgrywki integracyjne w bule.
****
Fundusze norweskie to potoczna nazwa bezzwrotnej pomocy finansowej dla Polski w postaci dwóch instrumentów pod nazwą: Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) oraz Norweski Mechanizm Finansowy (NMF). Środki na finansowanie pochodzą z trzech krajów EFTA (Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu), będących zarazem członkami EOG, tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu – czyli Państw Darczyńców (środki są przekazywane w zamian za korzystanie z pełnego dostępu do rynków i przepływu towarów w Unii Europejskiej, której państwa te nie są członkami).
Warto przypomnieć, że Skarżysko-Kamienna już w przeszłości korzystało ze wsparcia z ww. funduszy - w latach 2008-2009 dzięki dotacji z funduszy zrealizowano projekt p.n.:„Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w Skarżysku-Kamiennej”, który obejmował termomodernizację Miejskiego Centrum Kultury oraz Zespołu Szkół Publicznych Nr 1 wraz z Przedszkolem Publicznym Nr 16 w Skarżysku-Kamiennej (wartość projektu wyniosła wówczas 3 140 212 PLN, a dofinansowanie 2 669 182 PLN).
Warto przypomnieć, że Skarżysko-Kamienna już w przeszłości korzystało ze wsparcia z ww. funduszy - w latach 2008-2009 dzięki dotacji z funduszy zrealizowano projekt p.n.:„Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w Skarżysku-Kamiennej”, który obejmował termomodernizację Miejskiego Centrum Kultury oraz Zespołu Szkół Publicznych Nr 1 wraz z Przedszkolem Publicznym Nr 16 w Skarżysku-Kamiennej (wartość projektu wyniosła wówczas 3 140 212 PLN, a dofinansowanie 2 669 182 PLN).