Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika

Pani Tereso,

Zgodnie z regulacją kodeksu cywilnego, w sytuacji, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika, dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela, osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, wierzyciel może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.

Czynność prawna dłużnika jest uznawana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli na jej skutek dłużnik stał się niewypłacalny albo też stał się niewypłacalny w stopniu wyższym niż był przed jej dokonaniem. Opisane przez Panią zachowanie pana Tomasza może zostać ocenione jako działanie dłużnika podejmowane z pokrzywdzeniem wierzycieli, gdyż jego niewypłacalność z pewnością uległa pogłębieniu na skutek dokonanej darowizny. Co więcej, kodeks cywilny wprowadza domniemanie, zgodnie z którym przyjmuje się, że działanie dłużnika nastąpiło ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny na skutek dokonania darowizny albo jeśli był już niewypłacalny w chwili jej dokonania.

Przez niewypłacalność dłużnika należy rozumieć nie taki stan, w którym dłużnik po prostu odmawia spełnienia naszego żądania, ale raczej sytuację, w której nie jest on w stanie spełniać swoich zobowiązań. Fakt, iż komornik umorzył postępowanie egzekucyjne względem pana Tomasza z pewnością przemawia za istnieniem takiej niewypłacalności.

Zasadniczo, dla skutecznego wystąpienia z opisywaną skargą niezbędnym jest, aby osoba trzecia, na rzecz której dokonywane jest przysporzenie majątkowe, miała świadomość co do działania dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela. Jeżeli jednak przysporzenie miało charakter bezpłatny, wykazanie przesłanki świadomości osoby trzeciej nie jest konieczne dla skutecznego żądania uznania czynności za bezskuteczną.

Dla realizacji opisanej wyżej skargi powinna Pani wystąpić z powództwem przeciwko osobie, na rzecz której dokonano darowizny. Na skutek uwzględnienia takiej skargi przez sąd, możliwe będzie przeprowadzenie egzekucji bezpośrednio z mieszkania będącego przedmiotem darowizny. W ten sposób, będzie Pani mogła uzyskać spłatę długu pomimo obecnie istniejącej niewypłacalności dłużnika.

Chociaż wyjaśnienia dotyczące tej instytucji mogą wydawać się nieco zawiłe, z niewielką pomocą prawnika można uzyskać tą drogą realizację swoich roszczeń.